اجتماعی
3- عامل خصوصی :
یکی از روضه خوان ها نقل می کرد که داستان دروغینی را برای گریاندن مردم (در مورد حادثه کربلا) جعل کرده بودم. وقتی آنرا با سوز و گذار در مجالس روضه گفتم : مردم به شدت می گریستند. به اصطلاح رکورد گریاندن را از رقبای خود ربوده بودم. طولی نکشید همان روضه در برخی کتاب ها چاپ شد. لذا گرایاندن مخاطب یکی از عوامل اختصاصی یی است که در مورد حادثه " کربلا " به عنوان زمینه ساز جعل و تحریف طرح و تکرار شده است. یعنی هدف وسیله را توجیه می کند. «این موضوع که دستگاه حسینی یک دستگاه جدایی است و از هر وسیله ای برای گریاندن می شود استفاده کرده این خیال» این تو هم دروغ و غلط، یک عامل زدگی شد برای جعل و تحریف. مرحوم حاجی نوری این موضوع را در کتاب خودش (لؤلؤ و مرجان) طراح کرده اند. این مرد بزرگوار، استاد مرحوم حاج شیخ عباس قمی... می گوید: اگر این حرف درست باشد که هدف وسیله را مباح می کند، پس دیگر اساساً چیزی در دنیا باقی نمی ماند، ... این چه حرف شریعت خراب کنی است که از هر وسیله ای جایز است برای گریاندن بر امام حسین استفاده کرد؟ - امام حسین (علیه السلام) شهید شد که اسلام بالا برود... نه اینکه بهانه ای شود که پا روی سنن اسلامی بگذارند. ما امام حسین را به صورت العیاذ بالله- اسلام خراب کن در آورده ایم. امام حسین که ما در خیال خودمان درست کرده ایم اسلام خراب کن است». (همان- ص 81)
حاجی نوری در کتابش نوشته است یکی از علمای نجف که اهل نبرد بود برای من نقل کرد گفت. من در جوانی یک سفری پیاده از راه کویر به خراسان می رفتم. (شاید محرم بوده است) در یکی از دهات حدود نیشابور و تربت مسجد ی بود به مسجد رفتم» (همان ص 82) پیش نماز بعد از نماز جماعت رفت بالای منبر تا صحبت کند تا رسید به روضه، دستور داد مقداری سنگ آوردند. چراغ ها را خاموش کردند. روضه می خواند و سنگ ها را روی سر مردم پرتاب می کردند. همه تا داد و فریاد و اشک ریزان در پایان از مجلس خارج شدند رفتم سراغ او و گفتم آقا این چه کاری بود؟ گفت برای گریاندن مردم آن هم برای امام حسین که بسیار اجر و ثواب دارد این کار بلا اشکال است. اگر چه تاریخ مصرف بسیاری از این تحریف ها گذشته اما نباید فراموش کرد همان که امروز به تحریفات و انحرافات آن روز برخی منبری ها و روضه خوان های بی سواد ایراد می گیریم و بلکه حیرت می کنیم. در آینده نیز بسیاری بر تحریفات و عملکردهای امروز ما ایراد خواهند گرفت.
کتابی پر از جعلیات
اولین کتابی که در مرثیه به فارسی نوشته شده کتاب روضة الشهداء نوشته ملا حسین کاشفی این که حدود پانصد سال پیش نوشته شده... در این کتاب حتی اسم ها جعلی است. داستان ها به شکل افسانه و پر از دروغ و تحریف، اغلب مرثیه خوان ها که سواد چندانی نداشتند همین کتاب را می خواندند در مجالس برای مردم نقل می کردند و اشک می گرفتند. این است که از پانصد سال پیش به این طرف مجلس عزاداری امام حسین را روضه خوانی نامیدند. روضه خوانی یعنی خواندن کتاب روضة الشهداء. همان کتاب دروغ ...، شدیم روضه خوان یعنی روضه الشهداء خوان، یعنی افسانه ها را نقل کردن و به تاریخ امام حسین توجه نکردن. (همان- ص 83)